1. Przegląd Nowego Testamentu
Spes non confundit, czyli ἡ ἐλπὶς οὐ καταισχύνει, jak pisze święty Paweł do Rzymian. I przy tej okazji warto rzucić szybko okiem na termin, którego używa: ἐλπίς [elpís]. Jak podaje BDAG ma on trzy znaczenia: (1) „nadzieja, oczekiwanie”; (2) „podstawa nadziei” i (3) „obiekt nadziei”. Co ciekawe w Nowym Testamencie występuje tylko w Dziejach Apostolskich i w listach, próżno szukać go w Ewangeliach i w Apokalipsie.
| Dz 2,26 | Dz 16,19 | Dz 23,6 | Dz 24,15 |
| Dz 26,6 | Dz 26,7 | Dz 27,20 | Dz 28,20 |
| Rz 4,18 (x2) | Rz 5,2 | Rz 5,4 | Rz 5,5 |
| Rz 8,20 | Rz 8,24 (x3) | Rz 12,12 | Rz 15,4 |
| Rz 15,13 (x2) | 1Kor 9,10 (x2) | 1Kor 13,13 | 2Kor 1,7 |
| 2Kor 3,12 | 2Kor 10,15 | Gal 5,5 | Ef 1,18 |
| Ef 2,12 | Ef 4,4 | Flp 1,20 | Kol 1,5 |
| Kol 1,23 | Kol 1,27 | 1Tes 1,3 | 1Tes 2,19 |
| 1Tes 4,13 | 1Tes 5,8 | 2Tes 2,16 | 1Tm 1,1 |
| Tt 1,2 | Tt 2,13 | Tt 3,7 | Hbr 3,6 |
| Hbr 6,11 | Hbr 6,18 | Hbr 7,19 | Hbr 10,23 |
| 1P 1,3 | 1P 1,21 | 1P 3,15 | 1J 3,3 |
Jak to często bywa, rzeczownik ἐλπίς ma też odpowiadający mu czasownik ἐλπίζω [elpízō], który może mieć dwa odcienie znaczeniowe: „mieć nadzieję” ale też „oczekiwać”, który zakłada pewne działania podjęte na rzecz spełnienia się oczekiwania – „nadzieja” wcale nie musi być bierna. Wręcz przeciwnie, to drugie znaczenie jest pierwotne z punktu widzenia klasycznej greki. Użycie tego czasownika w Nowym Testamencie jest nieco szersze w porównaniu z rzeczownikiem, pojawia się u trzech ewangelistów, ale nadal brak nadziei w Apokalipsie!
| Mt 12,21 | Łk 6,34 | Łk 23,8 | Łk 24,21 |
| J 5,45 | Dz 24,26 | Dz 26,7 | Rz 8,24 |
| Rz 8,25 | Rz 15,12 | Rz 15,24 | 1Kor 13,7 |
| 1Kor 15,19 | 1Kor 16,7 | 2Kor 1,10 | 2Kor 1,13 |
| 2Kor 5,11 | 2Kor 8,5 | 2Kor 13,6 | Flp 2,19 |
| Flp 2,23 | 1Tm 3,14 | 1Tm 4,10 | 1Tm 5,5 |
| 1Tm 6,17 | Flm 22 | Hbr 11,1 | 1P 1,13 |
| 1P 3,5 | 2J 12 | 3J14 |
Jeden raz (Ef 1,12) pojawia się również czasownik προελπίζω [proelpízō], który wskazuje na uprzedniość nadziei, stąd też tłumaczenie w BT5 „my, którzy już przedtem nadzieję złożyliśmy w Chrystusie” (τοὺς προηλπικότας ἐν τῷ Χριστῷ).
Jedna rzecz wydaje się jasna z tego przeglądu: święty Paweł to człowiek nadziei i jej wielki piewca, a tekstem, w którym nadzieja pojawia się najczęściej jest jego List do Rzymian (13x rzeczownik + 4x czasownik). Cytując jubileuszowego klasyka, w poszukiwaniu nadziei „pozwólmy, aby poprowadziło nas słowo, które Apostoł Paweł napisał właśnie do chrześcijan Rzymu” (Spes non confundit 1).
